Apod

Dünyaya en yakın etkin galaksi hangisidir acaba? Andromeda? Yok o değil, o en yakın galaksi. Ben en yakın etkin galaksiyi merak etmiştim. Doğru cevap yalnızca 11 milyon ışık yılı yakınımızdaki Erboğa A (Centaururs A, "ismide güzelmiş bu arada") olacaktı. 60000 ışık yılı genişliğindeki bu tuhaf eliptik galaksinin teknik adı ise NGC5128. (Teknik adı da tuhafmış) Erboğa A etkin galaksisi burada karmaşık,...

Temmuz 1950' de Cape canaveral Florida'da Bumper V-2 adındaki bu roketin kalkışıyla uzay uçuşlarında yeni bir sayfa açılıyordu. Roket tepesindeki V-2 başlığı ve altındaki WAC Corporal roketiyle beraber iki kısımdan oluşmaktaydı. Üst kısım "yani V-2 başlığı" 400 km' lik bir yüksekliğe ulaşmış ve bir zamanlar uzay mekiklerinin uçtuğu yükseklikten daha yükseğe çıkarak bir rekor kırmıştı. İlk olarak amacı üst atmosferdeki doğa olaylarını...

Geçen Eylül'ün 1'inde, gün batımından sonra, son derece yoğun kırmızımsı gökyüzü de Şili'de kış gecesinin altında batıyor ve Samanyolu'nun hemen yanındaki bulutların üzerinde, gökyüzü atmosfer dalgaları arasında ufka doğru dalgalanıyor gibi gözüküyordu. Auroralarla neredeyse aynı yükseklikte olmasından kaynaklı, aydınlık gök yüzü kemilüminesans (düşük sıcaklıklardaki ışık üretimi demekmiş, bunu da bugün öğrendim) yerine kimyasal uyarım yoluyla ışığın üretilmesiyle oluşmuş. Görselde solda büyük parlak Arcturus (Çoban...

Antarktika'da yalnızca çok soğuk bir kış değil, bunun yanı sıra güneşsiz bir kaç haftayı da deneyimleyebilirsiniz. (Ama yok soğuk bana yeter diyorsanız Ankara' ya bekleriz) Çin'e ait Zhongshan İstasyonundaki insanlar bazen muhteşem geceyi fotoğraflayabilmek için soğuk havada maceraya çıkıyorlar. Bu görselde böyle gezilerden birinden Temmuzun ortalarında kutup gecesinin bitiminin hemen öncesinde çekilmiş. İlk bakışta bu muhteşem görüntü fotomontaj mı diye...

Büyük ağacın solunda büyük bir heyecan yaratan şeyin, eğer yakından bakarsanız, iki kuyruğu olan bir PanSTARRS kuyruklu yıldızı olduğunu görebilirsiniz. Temmuz boyunca bu göktaşı parlaklığını belirgin bir şekilde arttırdı ve dünyaya en yakın geçişini yaptı. Merkezde Heykel gibi duran ağaç Norfolk Ada Çamı, yandakiler ise Yeni Zelanda Pohutukava ağaçları. Ağaçların üstünde uzakta parlak Venüs ve daha parlak bir halde hilal...

Yalnızca 2.5 milyon ışık yılı uzağımızda Andromeda Galaksisi ya da teknik adıyla M31 galaksisi, evren düşünüldüğünde hemen yanı başımızdaki kapı komşumuz. "Çok yakın ve yaklaşık 260 000 ışık yılı genişliğinde" olan bu galaksinin moröte ışık altında sarmal mükemmel portresini oluşturmak için Galaksi Evrim Kaşifi (GALEX) Teleskop'uyla yakalanmış 11 görsel bir araya getirilmiş. Görünür ışık altında Andromeda'nın kolları sarmal gibi görünürken, sıcak, genç ve ağır...

Sık sık görüntülenen ama nadiren adı geçen Messier 43 büyük bir yıldız üretim bölgesidir. Daha büyük ve daha ünlü komşusu Messeir 42 (Büyük Orion Nebulası)’yi de içeren toz ve gazdan oluşmuş yıldız üretim kompleksinin bir parçasıdır. Büyük Orion Nebulası sahnede alt köşelerde demirlemiş bir şekilde duruyor. Messier 43’ün yakın çekimi Şili Andes’ de bulunan Las Campanas Gözlemevindeki 6,5 metrelik ikiz Magellan Teleskoplarından birinin...

En son ne zaman gökyüzüne çocuksu bir saflıkla baktınız? En son ne zaman Samanyolu'nun üstümüzden geçen kolunu fark ettiniz ya da şöyle sorayım siz hiç daha önce Samanyolu'nu kendi gözlerinizle gördünüz mü? Gökyüzündeki herhangi bir yıldızı gösterip ismini söyleyebilir misiniz? Şehir hayatı; iş, okul stresi derken doğadan, semadan, aydan, yıldızdan uzaklaştık ve hatta kendi Dünyamızdan uzaklaştık. İşte bir an durup bu uzaklığı yakın etmek istediğinizde Gökyüzüne,...

Hedef: Pluto. Yeni Ufuklar uzay gemisi 2006 yılında Güneş Sistemi'nin dışında yeni maceralara çıkmak üzere Cape Canaveral Uzay İstasyonunda kükrüyordu. Uzay aracı o kadar hızlıydı ki Ay'a yalnızca 9 saatte ulaşmış bir yıl sonunda ise Jupiter'i geçmişti. Geçen 10 yılın ardından Yeni Ufuklar uzay gemisi sonunda Pluto'ya ulaştı. Bu mesafedeki bir yer daha önce hiç bir insan yapımı araç tarafından ziyaret edilmemiş ve görüntülenmemişti....

Temmuz ayında bir göktaşı hızlı ve beklenmedik bir şekilde gökyüzünde parlamış ve geçen sene keşfedilen CometC/2014Q1 adlı bu göktaşı bir kaç gün boyunca gün batımından hemen sonra bazı yerlerde çıplak gözle görülebilir olmuştu "belki bazılarınız görmüş dahi olabilir" Göktaşı 6 Temmuzda güneşin ardından çıkmış, biraz gaz ve toz saçarak kendisini göstermişti. Görselde göktaşının sönmekte olan beyaz kısa kuyruğu ile batmakta olan...

AE Aurigae yıldızı alevler içinde mi? Elbetteki hayır, hatta AE Aurigae’ nin adının Alevli Yıldız olmasına rağmen öyle değil. Etrafındaki Nebulanın adı da Alevli Yıldız Nebulası ve ateş olmamasına rağmen bölgenin rengi de ateş şeklinde görülüyor. Ama tekrar söylüyorum ortada ateş yok anlaşalım bu konuda. Basit şekilde oksijenin hızlı molekül edinmesi olarak açıklayabileceğimiz ateş yalnızca yeteri kadar oksijen varlığında...

Kozmik denizlerde bir gemi gibi akıp giden Zeta Ophiuchi (Çinliler Han Yıldızı da der.) yıldızı bu müthiş infrared portrede de görüldüğü gibi evrende yıldızlar arasında bir yay gibi durur. Görselde güneşten 20 kat daha büyük mavimsi Zeta Oph tam merkezde duruyor. Önde ise yıldızlar arası ısıyı ve tozu sıkıştırıp bir yay formunu almış olan güçlü bir rüzgârın oluşturmuş olduğu şekil...

Gökyüzü tam da çocuklara gösterilebilecek bir durumdaydı: üç çocuk, üç gezegen, bir ay, bir yıldız, bir uçak ve de bir anne hepsi ABD, Utah' da Büyük tuz gölünde bir görüntüde bir araya gelmiş. Yerdeki dört küçük nokta ve uçak ile gökyüzündeki yıldız, hilal ve gezegenlerin bir araya gelmesi mükemmel bir tesadüf olmuş. Görselde en kolay fark edilebilir obje ay hilal...

Kasım 2000' den beri insanlar, Uluslararası Uzay İstasyonunda aralıksız yaşıyorlar. İnsanlığın dünyadan ayrılışının 15. senesini kutlamak için, yörüngemizdeki ileri karakolumuz uzay istasyonunda evimiz olan dünya ve galaksimizin aynı anda görüldüğü bu fotoğraf çekilmiş. Dünya' nın hemen bitiminin hemen ardından aşağıda Samanyolu galaksimizin o bilindik soluk kızıllığı görünüyor. Bu arada fotoğraf Astronot Scott Kelly tarafından çekilmiş, ona da burdan selam yollayalım, kendisi şu...

Makina hazırdı ve tek eksik auroraydı, o da gelince her şey tamamlandı. Tahminler haklı çıkmış ve o gün de bir diğer güzel gökyüzü görüntüsü auroralar ortaya çıkmıştı. Kamyonetine atlayıp gizli yerine gitmek için yola çıkan fotoğrafçı o gece ne kadar şanslı olduğunu henüz bilmiyordu. Hâlâ cihazlarının kurulumuyla ilgilenirken, çok nadir ortaya çıkan bir aurora tipi olan “proton yayı (Aurora)” ortaya çıkmıştı....

Gökyüzündeki de ne? Eylülün sonlarına doğru günün erken saatlerinde çekilen bu harika panoramik fotoğrafta görülmeye değer bir çok şey olmasına rağmen, gökyüzündeki en parlak obje açık ara Venüs gezegeni. Venüs fotoğrafta doğal bir kaya köprüsünün arasında resmedilmeye değer bir şekilde yakalanmış ve gezegen kayalık köprünün hemen altındaki adamla birbirini tamamlamış sanki. Kayalığın ötesinde ise karanlık gecenin ünlü simaları kendini göstermiş; sırasıyla soldan...

Öyle görülmesine rağmen, korkmayın gökyüzü düşmüyor. Ancak ağustos ayında bir sürü meteor kalıntısı, tozu, parçacığı ABD Washington’da her yıl görülen Perseid meteor yağmurunda görüntülenmiş. Bu görüntü iki saat boyunca kurulmuş bir fotoğraf makinesiyle yakalanmış. Görüntüde hemen solda çok daha parlak meteor dâhil olmak üzere 20 meteorun varlığı görülüyor. Ortalama meteorlar atmosferde bir saniyeden daha az sürede yok olmalarına rağmen, fotoğraf makinası...

Gökyüzündeki bu ışıklar da ne böyle? İlk ve en önemlisi, bizim galaksimiz Samanyolu'nun ortasından geçen kemeri andıran bir bant yapı. Bu galaktik bantta sayısız toz şeridiyle harmanlanmış milyonlarca uzak yıldız var. Görüntünün merkezinin hemen sağında ufuktan yükselen dikey ışığı ayırt etmek oldukça zor. Bu ışık bizim güneş sistemimizde gün doğumu ya da gün batımından hemen sonra beliren Zodyak Işığı. Ön tarafta...

"Soğuk, nefes kesici, uzak ve yalnız, çok yalnız." Enceladus' un bazı yüzey özelikleri-devasa yarıklar, çatlaklar- upuzun konvenyör bantlar gibi durmuyor mu? Satürn'ün en tartışmalı ayının üzerindeki başta gelen yorumlarda bunun böyle olduğunu gösteriyor. Dünya' da pek yaygın olmayan bu tarz asimetrik tektonik hareketler, çok büyük ihtimalle yaşamın gelişmesine imkan tanıyabilecek muhtemel yüzey altı denizleri içeren Enceladus'un iç yapısı hakkında ip uçları...

Görüntüdeki yüzen halka bir galaksi boyutunda. Aslında bir galaksi ya da en azından bir parçası. Adı Sombrero olan bu fotojenik galaksi Başak burcu kümesinin (Virgo kümesi) en büyüklerinden biri. Görünür ışık altında galaksinin ortasını karartan karanlık tozlar, kızıl ötesi ışık altında parlak kızıl bir hal alıyor. Aslında bu görüntü görünür ışık band aralığında Hubble Uzay Teleskopu tarafından çekilmiş bir fotoğrafın Spitzer...

Geçen 19 Ocak'ta Hubble Uzay Teleskobu tarafından devasa gaz devi Jüpiter'in bantlı bulutunun üstünden 10 saat arayla yakalanan iki dikkat çekici görüntüyü kıyaslayan bilim insanları, saatte yaklaşık 500 km'lik bir hızla hareket eden ünlü Büyük Kırmızı Noktanın git gide küçüldüğünü ve hızının yavaşladığını fark etmiş. Küçülmek derken yanlış anlamayın hali hazırda bu kırmızı nokta dünyamızdan büyük (?>?) ama teknik olarak küçülüyor...

Güney semalarının bu harika panoraması Carnegie Las Campanas Gözlemevinde 27/28 Eylül gecesi kaydedilmiş. Samanyolu'nun merkezindeki dağınık kızıllık ve karanlık yarık 6, 5 metrelik ikiz Magellan Teleskobunun kubbesinin üstünde sanki asılı duruyor gibi. Ama fotoğraftaki en göz alıcı şey bu değil, fotoğraftaki en göz alıcı şey derin, kızıl, kırmızı haliyle duran dolunay. Merakla beklenen tam ay tutulması boyunca Dünyanın gölgesine dalmış olan ay, güneşten...

Bir Fars ata sözündeki "Gece dünyayı gizlerken, evreni açığa çıkarır" sözünde olduğu gibi akşam alacakaranlığı bu dingin gökyüzünü karartırken yıldızları ortaya çıkarıyor. Fotoğrafta güneş kuzey Kenya'nın üzerinden batarken gecenin bir çok nil timsahına ev sahipliği yapan Turkana gölü kıyıları üzerinde ortaya çıktığı görünüyor. Bir kasım akşamı, ilk önce parlak Venüs çıkıyor, daha sonra ise akşam yıldızları gök yüzünü domine etmeye başlıyor....

Parlak gaz ve tozlardan doğan bulutlar tarafından sarılmış 2 milyon yaşında bir yıldız kümesi, Kartal nebulası. Bölgenin bu harika detaylı görüntüsü Hubble Uzay Teleskobu tarafından meşhur hale getirilmiş kozmik yapıları içeriyor. Merkezin yanından yükselen yoğun, tozlu sütunlar ışık yılı yüksekliğinde ama yerçekimsel olarak yıldız oluşumu için daralıyor. Yıldız kümesinden yayılan yüksek enerjili radyasyon uçlara yakın malzemeyi aşındırıyor ve sonunda yeni yıldızları ortaya...

Güzel Messeier 94 ada evreni Avköpekleri (Canes Venatica) kuzey takımyıldızında yalnızca 15 milyon ışık yılı yakınımızda bir şaheser. Dünyadan evreni izleyen gök bilimciler için popüler bir hedef olan galaksi kendi sarmal kollarıyla 30000 ışık yılı genişliğinde eteği yerleri süpüren genç bir kız gibi evrende dolaşıyor. Ama Hubble Uzay Teleskopuyla çekilen bu görüntü 7000 ışık yılı genişliği yakalayabilmiş. Bu keskin ve yakın görüntü...