Çevre Yıldız Sistemleri İçerisindeki En Yakın Kara Delik!

380
en yakın kara delik
Sanatçı tasviri. Dünya’dan sadece 1000 ışık yılı uzaklıkta, üçlü bir sistemde (mavi) ve yıldız boyutlarında kütleye sahip bir kara deliğin (kırmızı) yörüngelerini tasvir ediyor. Görüntü: ESO / L. Calçada

Astronomlar, Dünya’dan 1000 ışık yılı uzaklıkta, çift sistemi olduğunu düşündükleri sistemin içerisinde yıldız kütleli bir kara delik keşfetti. Keşif tamamen tesadüfen yapılsa da şu an Dünya’ya en yakın kara delik unvanına sahip. Bu sistem, Dürbün (Telescopium) Takımyıldızı hizasında ve sahip olduğu ilginç özellik ise, en yakın bileşeninin yörüngesini çekim gücüyle biçimlendiren, Güneş’ten dört kat daha büyük kütleli bir kara delik.

Prag’daki Çek Cumhuriyeti Bilimler Akademisi’nden emekli bilim insanı Petr Hadrava; “Bunun, çıplak gözle görülebilen bir kara deliğe sahip ilk yıldız sistemi olduğunu fark ettiğimizde tamamen şaşkına döndük” dedi.

HR 6819 Sistemi

Bu yıldız sistemi aslında bir çift sistem olarak gözlenmişti ve HR 6819 olarak bilinmekteydi. Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde, Avrupa Güney Gözlemevi’nin MPG/ESO 2,2 metrelik teleskobu ile FEROS tayfçekerini kullanan araştırmacılar, görülebilen yıldızlardan birinin Güneş’in kütlesinin en az 5 katı olan ve görünmeyen bir cismin yörüngesinde 40 günlük bir dönemde dolandığını buldukları için oldukça şaşırdılar. Sistemde ikinci görünen yıldız ise içteki çiftten oldukça uzakta bulunmakta. Böylece bu içteki yıldızın hareketlerini analiz eden ekip, bu göremedikleri cismin bir kara delik olduğunun sonucuna vardılar.

Çalışmayı yöneten ESO bilim insanlarından Thomas Rivinius; “Bu sistem bildiğimiz kadarıyla Yer’e en yakın kara deliği içermektedir. Güneş’in en az 4 katı kadar kütleye sahip olup, üstelik görünmeyen bir cisim ancak bir kara delik olabilir” dedi.

Bu güne kadar Samanyolu’nda sadece birkaç düzine yıldız kütlesinde kara delik bulundu. Bunlardan birçoğu da çevreleriyle şiddetli etkileşimlerde bulunarak X-ışınları yayan patlamalar saldıkları için keşfedildi. Ama bu durgun kara delikler, galaksinin tarihi boyunca, devasa kütleli yıldızlar için beklendik bir son olabilir. Bu keşif, hafif kara deliklere bakış açımızı daha geniş tutmamız gerektiğinin adeta bir kanıtı oldu.

Rivinius; “Uzayda bir yerlerde yüz milyonlarca kara delik olmalı, ama biz bunların yalnızca çok azını biliyoruz. Ne arayacağını bilmek, onları bulmak için bizi daha iyi bir konuma getirmeli” dedi.