Leonid Meteor Yağmuru 2016

978
1036625main_leonids3
2001 yılında Joshua Tree Ulusal Park’ında çekilmiş Leonid Meteor Yağmuru (Wally Pacholka/AstroPics.com)

Göktaşlarını Dünya ile bir kez daha buluşturacak olan, Leonid meteor yağmuru için geri sayım başladı. Halk arasında yıldız kayması olarak da bilinen meteor yağmurları; Kuyruklu Yıldızlar‘ın parçalarının, yılın belli dönemlerinde Dünya yörüngesiyle kesişmeleri sonucu oluşur. Buz ve kayadan oluşan meteorlar atmosfere girdikten sonra, yanarak buharlaşır, gökyüzünde kısa parlamalar ve ince düz çizgiler halinde gözlemlenirler. Çok nadir bir olasılıkla Dünya atmosferinden geçerek, yeryüzüne ulaşabilen meteoritler de olabilir. Fakat; burada en önemli faktör şüphesiz boyuttur. Gökyüzünde yanarak yok olan göktaşlarına meteor, yeterince büyüklüğe sahip (ortalama çapı 30cm’den büyük olan) olması durumunda yeryüzüne ulaşabilmiş göktaşlarına ise, meteorit denir.

Ne Zaman Gözlemleyebileceğiz?

Leonid meteor yağmuru, 17 Kasım Perşembe gecesi ve aynı gecenin sabahının erken saatlerine kadar, en yüksek seviyesine ulaşmış olacak. Bu yıllık gerçekleşen olay, tarihteki birçok meteor fırtınalarından sorumlu olup, saatte 50.000 göktaşının Dünya atmosferine girmesine sebep olduğu anlar yaşatmıştır. NASA’ dan yapılan açıklamaya göre; bu yılki Leonid’in yeteri kadar etkileyici olmayacağı duyuruldu. Saatte 10-15 tane göktaşının atmosferimize gireceği söylenirken, bu durum, onları yakalamamız adına bize biraz daha zorluk çıkartmış olacak. 17 Kasım gecesini kaçıracak olanlar kendilerini şanssız hissetmesin. Çünkü; Leonid meteor yağmuru 21 Kasım’ a kadar, gece gökyüzündeki şovuna devam ediyor olacak.

leonids-miskotte-nov-2001
Koen Miskotte tarafından 2001 yılının 18 Kasım gecesini 19 Kasım’a bağlayan gece, 30 meteor görüntüsünün derlenmesiyle oluşmuş muhteşem bir fotoğraf

Leonidler Gökyüzünde Nereden Gelecekler

Leonidler atmosferimize Aslan, yani Leo Takımyıldızı’nın bulunduğu bölgeden girdikleri için bu adı almışlardır. Ancak meteor yağmurlarını izlemek için illa ki belli bir yöne bakma şartı yoktur. Gökyüzünde her yönden girebilecek olan göktaşlarının yakalanması büyük anlamda şansa bağlıdır. Kuzey Yarımküre gözlemcileri için Leonidleri gözlemek daha kolay olsa da, Güney Yarımküre’deki gökyüzü gözlemcileri de gösteriyi görebilmekteler. Ay’ın dolun evresinden çıkıyor olmasına karşın, gece gökyüzünü halen aydınlatması da, göktaşlarını görebilme ihtimalimizi biraz zorlaştırıyor olacak.

untitled-1
Leonidler doğu ufkundan yükselen Aslan Takımyıldızı’nın bulunduğu bölgeden atmosferimize giriş yapacaklar

Leonidler Nasıl Oluşuyor

exceptional-and-amazing-astronomical-events-6-1
Kuyruklu yıldızlar yörüngelerinde dolanırken, Güneş’e yaklaştıklarında ısınmaya başlarlar ve arkalarında kuyruk şeklinde iz bırakırlar

Leonid meteor yağmuru Tempel-Tuttle Kuyruklu Yıldızı’nın yörüngesinin, Dünya yörüngesiyle kesişmesi sonucu oluşur. Kuyruklu Yıldızlar‘dan biri olan Tempel-Tuttle, her 33,3 yılda bir Güneş çevresinde dolanarak, arkasında kendisinden parçalarla bir yol çizer. Dünya yörünge hareketi esnasında bu toz, buz ve kayadan oluşmuş enkaz dolu yola girerek, yoğun şekilde göktaşı yağmuruna maruz kalır. Atmosfere giren meteorlar, sürtünme ve hava direnciyle ısınmaya başlar, daha sonra yanarak alev toplarına dönüşürler. Bu kuyruklu yıldızın kalıntıları genelde bir kum tanesi ya da bezelye boyutunda olduğundan, Dünya’nın yüzeyine çarpmadan tamamen yanarak buharlaşırlar.

Onları Gözlemek İçin Neye İhtiyacımız Var?

Artık hepimizin de bildiği gibi, meteor yağmurlarını izlemenin en doğru yolu çıplak gözle bakmaktır. Bir meteorun görüntüsü çok kısa bir an sürer. Ayrıca ne zaman hangi yönden geleceği de tam olarak belirlenemez. Bu şartlardan dolayı, herhangi bir ekipmanla göktaşı gözlemi yapılması olanaksızdır. Ancak gece boyunca, uzun süreli pozlama teknikleri ile fotoğraflama çalışmaları yapılabilmektedir. Temiz bir havada, karanlık bir bölgede başınızı gökyüzüne çevirip, saatler geçirmek hoşunuza gidecekse, meteor yağmurunu bu şekilde takip etmenizi öneririm. Gökyüzünüzün açık ve temiz, meteorlarınızın bol olmasını diliyorum.

david_dunlap_starparty
Açık bir havada ışık kirliliğinden uzak bir noktada çıplak gözle meteor gözlemi yapmanın keyfini çıkarın
Yunus Çetni
Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri mezunu olarak fizik matematik,astrofizik dallarında almış olduğum eğitimle birlikte; evrenin,uzayın ve doğanın işleyişine olan merakım ve hevesim ışığında sizlerle bilgi paylaşımında bulunmak harika bir duygu. Neden ve sonuç arasındaki sonsuz varyasyonları anlamak adına çıktığımız bu serüvende, bilginin sınırlarını zorlamak, deneyim ve gözlemlerle yolumuz aydınlatmak ve bunu olabildiğince fazla insanla paylaşabilmek birincil gayemiz. Umarım bu yolda çok uzun bir birlikteliği paylaşır ve hep birlikte düzgün, doğru, saygın bir şekilde bilime hizmet edebiliriz.