Güneş Sistemi Dışından İlk Asteroid Popülasyonu

231
Bir Centaur asteroidinin 4,5 milyar yıl önce gezegen oluşum diskine göre yörüngesinin illüstrasyonu. Güneş çevresindeki asteroid yörüngeleri dikey bir düzlemde diskten uzaktalar. Görsel: NASA

Asteroid Ka’epaoka’awela, 2018’de tüm dünyayı şaşırtmıştı: Güneş Sistemi’nde kaynağı dışarıda olduğu gösterilen ilk cisimdi. Ama şimdi, onu keşfeden araştırmacılar, yalnız olmadığını duyurdular. Lagrange Laboratuvarı’nda Ulusal Bilimsel Araştırmalar Merkezi (CNRS/Observatoire de la Côte d’Azur/Université Côte d’Azur) araştırmacısı olan Fathi Namouni ve Brezilya’daki Sao Paulo Üniversitesi’nden (UNESP) araştırmacı Helena Morais’in Nisan’da Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde yayınlanan çalışması, en az 19 tane başka asteroidin, bizim Güneş Sistemimize katılmadan önce başka bir yıldızın çevresinde döndüğünü ispatlıyor.

Bazı yıldızlararası cisimler yalnızca geçip gitse de diğerleri burada kalıyor ve Güneş’in çevresinde dönüyor. Bu da, Jüpiter ve Neptün arasında kütle çekimle tutulan 19 asteroidin içinde bulunduğu durum. İki bilim insanının hesaplamalarına göre, bunların şu anki yörüngeleri ve karakteristikleri, sadece bu cisimlerin doğumunda, 4,5 milyar yıl önce, Güneş Sistemi’nde olmamalarıyla açıklanabiliyor.

Bunların hepsi, gaz devleri arasında yer alan ve bazen kuyruklu yıldızlar gibi davranan, yörüngelerini bilgisayar modellerinin açıklayamadığı veya öngöremediği asteroidler olan Centaur ailesinin üyeleri. Fathi Namouni ve Helena Morais geçmişteki konumlarını bulmak için, bu asteroidlerin yörüngelerinin “zamanda geriye giden” çok isabetli bir simülasyonunu geliştirmeyi tercih ettiler.

Sistemimizdeki bu cisimler, 4,5 milyar yıl önce de aynı düzlem üzerinde, oluştukları toz ve gaz diski şeklinde Güneş etrafında dönüyorlardı. Ama 19 Centaur bu diskin parçası değildi. Simülasyonlar sadece bu Centaur’ların Güneş’in çevresinde, gezegensel harekete dikey bir düzlemde döndüklerini  göstermiyor, aynı zamanda Güneş Sistemi asteroidlerini ortaya çıkaran diskten uzakta bulunmuş olduklarını da ortaya koyuyor.

Bu 19 asteroid, doğduğu sırada Güneş Sistemi’nin parçası değillerdi. Güneş’in doğum kümesindeki yıldız yakınlığı, yıldız sistemlerinin birbirlerinden asteroidler yakalamasına izin veren güçlü kütle çekim etkileşimlerini meydana getirdi. Bilim insanları şimdi, çok sayıda sistem dışı cismin yakalandığı belirli olayları araştırmak için bu çalışmayı sürdürmeyi planlıyorlar.