Samanyolu ve Andromeda (M31) galaksilerinin her ikisi de yerel evrenimizdeki dev spiral galaksilerdir. Ve yaklaşık 4 milyar yıl sonra, nihai kütle çekimsel sumo güreşi, Samanyolu ve Andromeda’yı sonsuza dek birleştirecek.
Öncesinde astronomlar Andromeda’nın Samanyolu’ndan üç kat büyük olduğunu düşündüklerinden, galaksimizin büyük komşumuz tarafından kolaylıkla üstün gelinerek yutulacağını düşünüyorlardı. Fakat şimdi yeni araştırmalar rakibimizi gözümüzde fazla büyüttüğümüzü söylüyor.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society’de yayınlanan bir çalışmada, Avustralyalı bir astronom ekip Andromeda’nın düşündüğümüz kadar büyük olmadığını duyurdu. Bunun yerine, en yakın galaktik komşumuzun aşağı yukarı Samanyolu ile aynı büyüklükte, Güneş’in 800 milyar katı kütlede olduğunu buldular.
Ekip Andromeda Galaksisi’nin büyüklüğünü hesaplamak için, hızlı hareket eden yıldızların ev sahibi galaksilerinin kütle çekim kuvvetinden kurtulması için gereken hızın hesaplanması tekniğini kullandı. Bu kaçma hızı için gereken hız nesnenin kurtulma hızı olarak biliniyor.
Batı Avustralya Üniversitesi Uluslararası Radyo Astronomi Merkezi biriminden bir astrofizikçi Prajwal Kafle, “Bir roket uzaya fırlatıldığında Yer’in kütle çekimini yenebilmesi için saniyede 11 kilometrelik hızla fırlatılır. Kendi galaksimiz, Samanyolu, minik gezegenimizden trilyon kat daha ağırdır, yani kütle çekiminden kurtulması için saniyede 550 kilometre hızda fırlatmamız gerekir. Bu tekniği kullanarak Andromeda’nın kütlesini hesapladık,” diyor
Bu, içerisindeki nesnelerin kurtulma hızlarından faydalanarak bir galaksinin kütlesinin hesaplanması tekniğinin ilk kullanımı değil. 2014’te Kafle aynı tekniği kullanarak Samanyolu Galaksisi’ni incelemiş, kendi galaksimizin daha önce düşünülenden çok daha az karanlık madde (kütle çekimi olan ancak ışıkla etkileşime girmeyen madde) bulundurduğunu göstermişti.
Andromeda Samanyolu’na karşı
Yakın galaksi Andromeda sonunda (yaklaşık 4-5 milyar yıl içinde) Samanyolu galaksisi ile çapışacak. Yakın zamanda Samanyolu büyük çarpışmalara sahne olmadıysa da astronomlar geçmişte gerçekleşmiş küçük çarpışmalarının kalıntılarına rastladılar. NASA/ESA/F. Summers/G. Besla/R. van der Marel
Aynı 2014 çalışmasında Samanyolu Galaksisi için gösterildiği gibi bugünün makalesinde de Andromeda’nın sahip olduğu karanlık maddenin olması gerekenden fazla tahmin edildiği belirtiliyor. Kafle, “Yüksek hızlı yıldızların yörüngelerinin incelenmesi ile Andromeda’nın daha önce düşündüğümüzden çok daha az karanlık madde içermesi gerektiğini bulduk ve bu önceki gözlemlerin ortaya çıkardığının sadece üçte birine tekabül ediyor” diyor.
Andromeda’nın gözden geçirilen yeni kütlesi, galaksilerin kaçınılmaz çarpışmasında Samanyolu’na yardımcı oluyor gibi görünse de araştırmacılar yeni simülasyonların öncelikle galaksilerin buluştuklarında tam olarak ne olduğunu hesaplamasına ihtiyaç olduğunu söylüyorlar. Ama 4 milyar yıl içerisinde ne olursa olsun, Kafle’ye göre bugünün bulguları, “yerel grubumuzu anlayışımızı tamamen değiştiriyor.”
Şimdilik, daha önceden düşünüldüğü gibi Andromeda’nın Samanyolu’ndan baskın güçlü olmadığı bilgisi ile teselli olabiliriz. Sidney Üniversitesi’nden astrofizikçi Geraint Lewis’in dediği gibi, “Bu kütle çekim silah yarışını artık düşünmeyebiliriz.”