Astronomlar Neredeyse Çıplak Süperdev Kara Delik Keşfetti

1135

Astronomlar, bir galaksinin parçalanmış kalıntılarından doğan ve saniyede 3,220 kilometre hızla uzaklaşan neredeyse çıplak bir süperdev kara delik buldular.

Ulusal Bilim Vakfı’nın Çok Uzun Temel Hat Sırası (VBLA) radyo teleskobunu kullanılarak yapılan bu keşif, galaksilerinin merkezinde bulunmayan süperdev kara delikleri tespit etmek için yürütülen bir programın parçasıydı. Program boyunca, daha önceden radyo ve kızılötesi teleskoplar kullanılarak yapılan büyük çaplı gökyüzü taramalarında belirlenmiş 1,200’den fazla galaksi incelendi ve bu galaksilerin süperdev kara deliklerinin neredeyse tamamının merkezde yer aldığı tespit edildi.

"Neredeyse çıplak" kara deliğin nasıl oluştuğuna dair bir illüstrasyon. (Görsel: Bill Saxton, NRAO/AUI/NSF)
“Neredeyse çıplak” kara deliğin nasıl oluştuğuna dair bir illüstrasyon. (Görsel: Bill Saxton, NRAO/AUI/NSF)

Büyük galaksilerin, zaman içinde daha küçük olanları yutarak büyüdükleri düşünülüyor. Bu durumlarda, her iki galaksinin kara deliklerinin bir birbirlerinin yörüngesine girmesi en nihayetinde birleşmeleri beklenir.

Çoğu süperdev kara delik galaksilerinin merkezinde yer alırken, B3 1715+425 adlı bir cisim bu kalıba uymuyor gibi görünüyor. Bu cisim ZwCl 8193 adlı bir galaksiler kümesinde yer alan ve şaşırtıcı derecede küçük, sönük bir galakside bulunan bir süperdev kara delik. Cisim çok daha büyük olan galaksinin merkezinden uzaklaştıkça arkasında iyonize gazdan bir kuyruk bırakıyor.

Ulusal Radyo Gözlemevi’nden James Condon yaptığı basın açıklamasında, “daha önce gerçekleşmiş bir galaksi birleşmesinin kanıtı olacak şekilde bir tanesi galaksinin merkezinden kaymış, birbiri etrafından dönen süperdev kara delik çiftleri arıyorduk” diyor. “Bunun yerine daha büyük olan galaksiden kaçan ve arkasında enkazdan bir kuyruk bırakan bu kara deliği bulduk. Daha önce hiç bunun gibi bir şey görmemiştik.”

Astronomların gözlemlediği galaksiler Dünya’dan 2 milyar ışık yılından daha uzaktalar ve küçük bir galaksinin daha büyük bir galaksinin içinden geçtiği bir karşılaşma sonrası yıldızları ve gazları soyulmuş. Galaksiden geriye yalnızca kara deliği ve yaklaşık 3,000 ışık yılı genişlikte küçük bir bölge kalmış. Karşılaştırmak gerekirse, Samanyolu Galaksisi yaklaşık 100,000 ışık yılı genişliğinde.

Condon’a göre, kalıntı birkaç milyar yıl içinde takip edilemez hale gelinceye kadar kütle kaybedecek ve yıldız oluşturması sona erecek. Bilindiği gibi kara delikler, gazlar ya da diğer maddelerle etkileşime girmedikleri sürece çoğu cihaz için görünmezler. Yine Condon’a göre bu, eski galaksi çarpışmalarından geriye kalan ve astronomların tespit edemediği bunun gibi çok sayıda cisim bulunabileceği anlamına geliyor.

Bilim insanları buluşlarını Astrophysical Journal’de yayınlıyorlar ve uzun süreçli bu proje kapsamında gözlemler yapmaya devam edecekler.