NASA, Dünya’yı Tehdit Eden Asteroidi Ziyaret Edecek

660
av_orex_l8-1024x761
OSIRIS-REX’ın resmi fırlalıtış fotoğrafı. Kaynak: Spaceflightnow.com

Bu perşembe NASA, Dünya’ya tehdit oluşturan gök cisimleri listesinin üst sıralarında bulunan Bennu Asteroid’ini incelemek ve yüzeyinden örnek toplamak için OSIRIS-REx uzay aracını başarıyla uzaya fırlattı.

osiris-rex_artists_conception
Robotik Kol yüzeye temas etmesinden önce Güneş Panelleri Y şeklinde açılmakta. Kaynak: NASA

Amerika’nın Cape Canaveral üssünden Dünya’nın en gelişmiş roketlerinden biri olan Atlas V roketi ile uzaya gönderilen OSIRIS-REx uzay aracının ana görevi, asteroidi detaylı bir şekilde incelemek ve asteroidin yüzeyinden topladığı toz ve kaya parçalarını Dünya’ya geri getirmek. Bu, ABD’nin bir asteroidin yüzeyinden alınan örnekleri Dünya’ya geri getireceği ilk görev olacak. Daha önce 2010’da Japon’yanın Hayabusa Uzay aracı Itokawa Asteroidi’nin yüzeyinden topladığı örnekleri Dünya’ya başarıyla ulaştırmıştı. NASA da 2004’te Güneş rüzgarından örnekler ile, 2011 yılında kuyruklu yıldız tozlarından topladığı örnekleri Dünya’ya ulaştırmayı başarmıştı. Yaklaşık 800 milyon Dolara mal olan (150 Milyon Dolar Roket masrafı hariç) ve adını Eski Mısır’ın yeraltı ve ölüm tanrısı OSIRIS’ten alan uzay aracının tam ünvanı, baş harflerinin uyum sağlaması açısından: “Origins, Spectral Interpretation, Resource Identification, Security – Regolith Explorer”

Her şeyin planlandığı gibi gitmesi halinde, 2018’de OSIRIS-REx Bennu’dan ilk görüntüleri Dünya’ya ulaştırmaya başlıyor olacak. Daha sonra birkaç ay fotoğraflar çekerek, asteroidin yüzeyini tarayacak ve bu sayede asteroidin bir haritası çıkarılacak. Daha sonra Temmuz 2020’de TAGSAM adlı yaklaşık 3 metre uzunluğundaki robot kol, 5 saniye boyunca Bennu’nun yüzeyi ile temas kuracak. Robot kol, önce küçük bir nitrojen gazı patlaması yaratarak, yüzeydeki taşlar ve tozların havalanmasını sağlayacak ardından da bir çeşit elektrik süpürgesi gibi çalışarak havalanan parçacıkları içine çekerek, Dünya’ya ulaştırmak için depolayacak. Bu şekilde 60 gram ile 2 kilo arasında örnek toplanması hedefleniyor. Mart 2021’de Bennu’yu terk edecek olan OSIRIS, tam olarak 24 Eylül 2023’te Dünya’ya ulaşacak. Dünya’ya tam iniş sağlamayacak olan OSIRIS, içinde asteroidden aldığı malzemelerin bulunduğu kapsülü ABD’nin UTAH eyaletinde bulunan NASA laboratuvarlarının üzerine paraşüt ile bırakacak.

Bennu gerçekten Dünya’ya çarpacak mı?

bennu_shape_model
Solda: Bennu’nun radar görüntülerinin birleştirilmesiyle elde edilmiş görüntüsü, Sağda, 3 boyutlu modellemesi. Kaynak: National Aeronautics and Space Administration

11 Eylül 1999’da LINEAR (Lincoln Near Earth Asteroid Research) projesi kapsamında keşfedilen Bennu, yaklaşık 500 metre çapında karbon bazlı bir asteroid. Bunun anlamı, Güneş Sistemi’nin içinden doğduğu gaz ve toz bulutu ile aynı maddelere sahip olması. Bennu, Dünya’ya en yakın geçisini 2135’te yapacak ve Ay ile Dünya’nın arasından geçecek. Bundan sonra yörüngesi değişeceği için tam olarak hangi rotayı izleyeceği bilinmiyor fakat bir sonraki dönüşünde 2175 ve 2199 yılları arasında, 2500’te bir olasılık ile Dünya’ya çarpabileceği hesaplanıyor. Bu çarpma olasılığı Bennu’yu, gökcisimlerinin Dünya’ya oluşturduğu tehdit seviyesini ölçmek için kullanılan “Torino Ölçeğinde” üçüncü sıraya yerleştiriyor. Bennu gibi kayalık asteroidler oldukça karanlık olduklarından, bilim insanları maalesef Dünya’ya yakın gökcisimlerinin %50’sinin halen keşfedilememiş olduğunu belirtiyorlar.

Bennu, Dünya’ya çarpması halinde ciddi hasara yol açabilecek. Çarpışma noktasında 5 km çapında 500 metre derinliğinde bir krater oluşacak ve 200 km çapındaki bir alanda ısı, şok dalgası ve yer sarsıntıları ayrıca zarara yol açacak. Denize düşmesi halinde ise onlarca metre yükseliğinde tsunamiler oluşacak.(2)

Yaşamın Kökenine Işık tutacak 

Asteroidler, Güneş Sistemi’nin oluşumunun ilk evrelerine ait gök cisimleri. Dolayısıyla, asteroidlerin yapılarının anlaşılması Güneş Sistemi’nin oluşumunda rol oynayan etkenleri de anlamamızı sağlayacak. Ayrıca, asteroid ve kuyruklu yıldızların yaşamın yapı taşlarını oluşturan bir takım organik moleküller içerdiği artık biliniyor. Bennu’nun yüzeyinden alınacak örneklerde ne gibi organik maddelere rastlanacağı da Dünya’da yaşamın nasıl başladığına ışık tutuyor olacak. Bunun haricinde gelecekte Bennu’nun Dünya’ya ciddi tehdit oluşturması durumunda alınacak önlemler için (parçalanarak yok edilmesi gibi) asteroidin yapısının bilinmesi de büyük önem taşıyor.

Kaynak: CNN İnternational

(1) Imperial College